O Psychologii zbiór wpisów
23 sty 2017
Czy istnieją tylko dwa rodzaje uczuć? Cz. 4
Pogląd Wundta oparty jest, zdaje się na tym właśnie pomieszaniu. Terminy „napięcie” i „wytchnienie” wyraźnie nasuwają na myśl czucia, a mianowicie czucia napięcia ścięgnowego, czucia ucisku w skórze i mięśniach (uczucie „ociężałości”), które spotykamy w „uczuciach” senności, zmęczenia i t. p. Nic też dziwnego, że błąd ten popełniono, szczególniej skoro się zważy, jak ściśle splatają […]
23 sty 2017
Czy istnieją tylko dwa rodzaje uczuć? Cz. 3
Tak naprz. wszystkie afekty (bojaźń, nienawiść, radość, nadzieja) składają się z tych samych części składowych: postrzeżeń, wyobrażeń, czuć ustrojowych i zabarwień uczuciowych. Lecz nikt nie weźmie nienawiści za bojaźń, lub nadziei za radość; afekty te różnią się bowiem swym specyficznym charakterem. Inny przykład: wszystkie wyobrażenia składają się z czuć, lecz nikt nie pomiesza wyobrażeń stołu […]
23 sty 2017
Czy istnieją tylko dwa rodzaje uczuć? Cz. 2
Podobnie, jak istnieje duża ilość zapachów, barw, tonów, tak też istnieje duża ilość poszczególnych zabarwień uczuciowych w obrębie każdej z wymienionych grup. Który z tych dwóch poglądów jest słuszny? Nikt tego od razu rozstrzygnąć nie może; sprawę tę zdecydować musi długa i staranna introspekcja. Lecz przypuśćmy, że nasz pogląd jest słuszny; jak wyjaśnimy w takim […]
23 sty 2017
Czy istnieją tylko dwa rodzaje uczuć? Cz. 1
Stwierdziliśmy, że istnieją dwa, i tylko dwa, rodzaje jakości uczuciowych: przyjemność i nieprzyjemność. To znaczy, że, jak mówi profesor Wundt: „uczucie nieprzyjemności jest zawsze toż samo, niezależnie od tego, czy wywoła je ból zębów, czy nieudany wysiłek intelektualny, czy też przeżycie tragiczne”. Istotnie, wszystkie te przeżycia mają to samo zabarwienie uczuciowe nieprzyjemności. Profesor Wundt uważa […]
23 sty 2017
Uczucie i czucie cz. 6
Uprzytomnij sobie, jak martwi cię zguba jakiejś drobnostki; jak ci przykro, gdy złamiesz cokolwiek; jak cieszysz się, gdy otrzymasz prezent. Ale pomyśl sobie zarazem, jak poważną przeszkodą byłoby w twym życiu duchowym, gdybyś te same uczucia przeżywał na nowo za każdym razem, gdy przypominasz sobie stratę, gdy patrzysz na stłuczony przedmiot, lub na otrzymany prezent. […]
23 sty 2017
Uczucie i czucie cz. 5
W ten sposób możemy należycie przeprowadzić introspekcję; rozłożyć na części składowe całość stanu uczuciowego i odróżnić czucia ustrojowe od osobistego i subiektywnego zabarwienia uczuciowego. Jeżeli działanie bodźca często się powtarza, odpowiadające mu czucia zrastają się coraz bardziej z całością życia psychicznego,, aż wreszcie stają się nieodzownymi składnikami świadomości; zabarwienie uczuciowe, czuciu temu towarzyszące, słabnie stale […]
23 sty 2017
Uczucie i czucie cz. 4
Czucia odpowiadają zewnętrznym rzeczom i zjawiskom, reprezentują je w świadomości; moje czucie barwy niebieskiej oznacza dla mnie niebo, czucie ciśnienia, stół i t. p. Uczucia nie są ustosunkowane w ten sposób do przedmiotów zewnętrznych; są one zupełnie bierne, nie reprezentują przedmiotów zewnętrznych i nie mają przedmiotowej treści. Możemy jednak wytworzyć sobie pojęcie o uczuciu, inaczej […]
23 sty 2017
Uczucie i czucie cz. 3
Zabarwień uczuciowych nigdy nie uważamy za coś fizycznego. Gdy mówimy o „nieprzyjemnych nowinach”, nie rozumiemy przez to, że nieprzyjemność leży w samej nowinie, że jest jej cechą; przeciwnie, mamy na myśli „nowiny, które nam przykrość sprawiają”, „nowiny dla nas nie przyjemne”. Gdy mówimy przyjacielowi, że dana książka jest „interesująca”, chcemy przez to powiedzieć, że książka […]
23 sty 2017
Uczucie i czucie cz. 2
Zespół bodźców, który wywołuje odpowiedni zespół czuć, może jako całość być bądź przyjemnym, bądź nieprzyjemnym, bądź obojętnym: nie może być jednak jednocześnie przyjemnym i nieprzyjemnym. Innymi słowy: w skład świadomości mogą wchodzić jednocześnie wszelkiego rodzaju czucia: wzrokowe, słuchowe, dotykowe, ustrojowe, natomiast zabarwienie uczuciowe świadomości jest jednorodne, mianowicie przyjemność lub nieprzyjemność, zabarwia cały prąd procesów czuciowych […]