Zagadnienie uwag cz. 1

Określiliśmy duszą, jako sumę wszystkich tych procesów psychicznych, które składają się na doświadczenie jednostki. Widzieliśmy też, że procesy psychiczne, po introspekcyjnym zbadaniu i zanalizowaniu, dadzą się sprowadzić do dwóch rodzajów procesów elementarnych, czucia i zabarwienia uczuciowego. Każdą treść świadomości można rozłożyć na pewne grupy czuć i pewne zabarwienie uczuciowe.

Gdyby teraz procesy te stale pozostawały niezmienne, gdyby prąd świadomości miał zawsze ten sam poziom, zadanie psychologa byłoby łatwe. Polegałoby ono na introspekcyjnym zbadaniu świadomości i rozłożeniu jej na elementy składowe; (na sformułowaniu praw, rządzących grupowaniem się procesów elementarnych w całokształt świadomości; na opisie procesów cielesnych, odpowiadających analizowanym sprawom psychicznym. Lecz, procesy nie pozostają niezmienne. Prąd świadomości jest czasem małym strumykiem, czasem spokojną rzeką, czasem znowu potokiem górskim; wyrażając się technicznie: istnieją różne słany świadomości. Gdy stan świadomości się zmienia, procesy psychiczne mogą pozostawać te same, lecz zmienia się ich względne uwydatnienie i znaczenie.